Bir şehirde suç oranlarının yüksek olmasının birçok faktörü bulunuyor. Çarpık yapılaşma, evlerin iç içe olması, sokakların dar ve suç işlemeye müsait olması, sosyoekonomik durum, işsizlik oranları, eğitim seviyesi, göç oranı, harabe ve yıkıntı yapıların varlığı, yoksulluk, aile yapısında bozulma, toplumu kontrol eden değerlerin yitirilmesi, manevi boşluk, kültürel aşınma ve daha birçok nedeni sayabiliriz.
Türkiye'de suç oranlarının en yoğun olduğu şehirlerden bir tanesi de Diyarbakır. Kentte özellikle de hırsızlık, dolandırıcılık, ateşli silah yaralama, uyuşturucu ve çocuk suçları artıyor.
Diyarbakır’ın Bağlar ilçesi söz konusu suçların yoğun olduğu bölgelerin başında geliyor. İlçede yapıların çoğunluğu sahipleri tarafından çeşitli nedenlerden dolayı terk edilmiş durumda. Bu yapılar daha sonra madde bağımlıları başta olmak üzere zararlı alışkanlıkların meskeni haline gelen metruk yapılara dönüştü.
İlçenin huzurlu bir yaşam alanına dönüştürülmesi için kentsel dönüşüme tabi tutulması gerekiyor. Adli vakaların artması, toplumsal yaşam kalitesinin düşmesi, suçların yoğun olması, özelde ilçenin genelde şehrin huzurunu kaçırıyor.
İlçenin daha yaşanır bir hale getirilmesine yönelik çözüm bir zamanlar masaya yatırıldı. Bu konuda çok söz söylendi, birçok vaatlerde bulunuldu, ancak ne yazık ki pratikte hiçbir adım atılmadı. Sözler havada kaldı.
Bağlar ilçesinin kentsel dönüşümü yılan hikayesine dönüştü. Diyarbakırlıların kentsel dönüşüm talebi için önemli bir adım atılmış değil. Zamanında atılan adımlar sadece kağıt üzerinde kaldı. Bir arpa boyu yol kat edilmedi.
Yıl 2019…
Kentsel dönüşüme ihtiyaç duyulan Bağlar ilçesinde sorunun çözümü için Temmuz 2019 yılında ilk adım atılmıştı. Dönemin Bağlar ilçe belediyesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile koordineli çalışıp güya ilçenin 5 yılda kentsel dönüşümü gerçekleştirecekti.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 5 yıl sürecek dönüşüm için o dönemde Diyarbakır’da ön çalışmalara başlamıştı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın sorumluluğunda yürütülecek çalışmalarda TOKİ, valilik ve belediyeler aktif rol üstlenecekti…
O dönemde Diyarbakır’a gelen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Alt Yapı Ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürü Vedat Gürgen, Bağlar ilçesinde kentsel dönüşüm ihtiyacı olan bölgelerde inceleme yapmıştı.
Dönemin Genel Müdürü Gürgen, Bağlar ilçesinin kentsel dönüşüme ihtiyaç duyulan bir bölge olduğunu belirtmişti. Gürgen, belediye ile iş birliği yapıp Diyarbakır’ın bu alanda en fazla geri kalmış bölgesi olan Bağlar ilçesine modern bir görüntü kazandırmak için çalışmalara başladıklarını açıklamıştı.
Gürgen, “Bakanlık olarak belediye ve Bağlar halkının desteğiyle kentsel dönüşümü gerçekleştireceğiz. Bağlar’da yaşayan vatandaşlarımız bu görüntüleri hak etmiyor. Belediye ile beraber yapacağımız çalışmalarla 5 yıl sonra modern ve vatandaşlarımızın hak ettiği görüntüye kavuşturmak istiyoruz. Bunu hep birlikte başaracağız” diye konuşmuştu.
Yıl 2025… verilen sözlerin üzerinden tam 5 yıl geçti, bir arpa boyu kat edilmiş değil. Yorum yapmaya gerek yok, sonuç ortada…
Bir yandan kentsel dönüşümün olmaması diğer yandan Diyarbakır’da suç oranlarının artması arasında büyük bir bağlantı olduğunu görüyoruz.
Kent sosyolojisi araştırmalarında dünyanın birçok ülkesinde suç oranlarının en yüksek olduğu yerler, çarpık kentleşmenin olduğu şehirlerde ve özellikle kenar semtler diye tabir edilen bölgelerde daha çok olduğunu ortaya koyuyor.
Diyarbakır’daki suç oranları ile ilgili İstatistiki bilgiler ortada… birinci sırada hırsızlık suçu geliyor. Çocuk suçlarda da bariz artma var. Hırsızlık suçu her yıl artmış. 2022 Diyarbakır Barosu'nun kayıtlarında 30 bin dosyada görevlendirme yapılmış, birde bunun yanında özel avukat tutanların sayısı 15 bini bulmuş. Baronun en çok görevlendirildiği suçların başında da çocuk yaşta suça bulaşanların olması ayrıca dikkat çekiyor.
Hırsızlık suçlarının dışında uyuşturucu suçlarına bulaşanların sayısında da büyük bir artış olduğu görülüyor.
Adalet Bakanlığı verilerine göre 2024 yılında Diyarbakır’da 13 bin 727 yeni dosya açıldı. Bölge Adliye Mahkemesi’ne ise toplam 65 bin 823 dosya intikal etti.
Kentsel dönüşüm sadece yenilenme veya yapılaşmadan ibaret görülmeyecek kadar önemli konu olup, toplumsal huzur ve suçların azalması konusunda da büyük bir fonksiyonu icra ettiğini unutmayalım.
Yapılaşmanın çarpık olduğu bölgelerde kentsel dönüşümün sosyolojik arka planı olan olguları hesaba katarak önemli adımlar atılmalıdır. Kentsel dönüşüm ile sadece betonların, caddelerin veyahut sokakların geniş tutulması değil, aynı zamanda toplumun huzurunu kaçıran birçok olumsuzluğunda önüne geçilmiş olacak.
Kentsel dönüşümün hayata geçirilmesi ile birlikte, çarpık yapılaşma, evlerin iç içe olması, sokakların dar ve suç işlemeye müsait olması, uyuşturucu kullanımı, fuhuş, hırsızlık, yaralama gibi toplumu derinden yaralayan bu tür durumlar yaşanmayacak ya da en az seviyeye düşmüş olacak.
Kentsel dönüşüm ile birlikte sosyoekonomik durumun iyileştirilmesi, işsizlik oranlarının azaltılması, eğitim seviyesinin artırılması, göç oranın kontrollünün sağlanması, harabe ve yıkıntı yapıların varlığına son verilmesi, yoksulluğun önüne geçilmesi, aile yapısında bozulmaya son verecek programların icra edilmesi, toplumu kontrol eden değerlerin kazandırılması, manevi boşluğa karşı önlem alınması, kültürel kodlara geri dönülmesi ile birçok olumsuzluğun sona ermesi sağlanabilir.
Bölgemizin huzur ve selameti için ertelenmiş ve geciktirilmiş olan kentsel dönüşüm konusu bir an önce hayata geçirilecek adımlar atılmalıdır.
