Kanser, erken tanı ile tedavi edilebilen bir hastalık olmasına rağmen, bilgi eksiklikleri, korku ve ihmal nedeniyle çoğu zaman geç teşhis edilebiliyor.
Bu durum tedavi sürecini zorlaştırırken, sosyal, psikolojik ve ekonomik açıdan da önemli zorluklar yaratabiliyor. Ancak kanserin uyarıcı belirtilerini erken fark etmek ve hastaları ileri tetkik için zamanında sevk etmek, tedavi şansını büyük ölçüde artırıyor.
Diyarbakır’da her yıl ortalama 3000 kişiye kanser tanısı konuyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), meme, rahim ağzı ve kalın bağırsak kanserlerinde erken tespit için toplum tabanlı tarama programları önermekte ve bu tür programların kanser kontrolü için kritik öneme sahip olduğunu belirtiyor. Türkiye, DSÖ'nün önerileri doğrultusunda 2008 yılından itibaren Ulusal Kanser Kontrol Programı’nı yürütüyor. Bu program çerçevesinde, Diyarbakır’da da çeşitli tarama çalışmaları düzenleniyor.
Diyarbakır’daki tarama programları kapsamında:
- 40-69 yaş arasındaki kadınlara 2 yılda bir mamografi ile meme kanseri taraması,
- 30-65 yaş arasındaki kadınlara 5 yılda bir HPV-DNA testi ile rahim ağzı kanseri taraması,
- 50-70 yaş arasındaki kadın ve erkeklere 2 yılda bir gaitada gizli kan testi ile kalın bağırsak kanseri taraması yapılmaktadır.
Bu taramalar, Bağlar, Kayapınar, Yenişehir, Bismil gibi KETEM (Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi) ile Sağlıklı Hayat Merkezleri ve Gezici Kanser Tarama Aracı gibi çeşitli yerlerde ÜCRETSİZ olarak sunulmaktadır.
Meme kanseri taraması kapsamında Mamografi Çekimi, KETEM’ler dışında, aşağıdaki hastanelerde de ücretsiz olarak yapılmaktadır:
- Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi
- Gazi Yaşargil Eğitim Araştırma Hastanesi Kadın Doğum Klinikleri Ek Binası
- Selahaddin Eyyubi Devlet Hastanesi
- Silvan Devlet Hastanesi
- Ergani Devlet Hastanesi
Erken evrelerde tespit edilen kanserler, tedavi edilmesi çok daha kolaydır ve tedavi başarı oranları artar. Özellikle toplum tabanlı taramalarla kadınlarda meme kanseri nedeniyle ölüm oranlarını düşürmek mümkün olabilmektedir. 2024 yılı itibariyle, Diyarbakır’da meme kanseri taraması yapılan 34.364 kadından 1172’si şüpheli bulunarak takip altına alınmış, 79 kadına kanser tanısı konulmuştur. Serviks kanseri taramasında ise 44.906 kadından 10’unda kanser teşhisi konulmuştur. Kolon kanseri taramasında ise 52.095 kişiden 2’si kanserle mücadeleye başlamıştır.
Mobil tarama aracı, özellikle kırsal bölgelerde yaşayan kadınlara yönelik olarak 2023 yılı Temmuz ayından itibaren meme ve rahim ağzı kanseri taramaları sunuyor. Tarama sonucu şüpheli görülen hastalar, ileri tetkikler için Gazi Yaşargil Eğitim Araştırma Hastanesi ve diğer sağlık kuruluşlarına yönlendirilmektedir.
Erken tanı sayesinde kanserin tedavi şansı büyük ölçüde artarken, yaşam kalitesi de önemli ölçüde iyileşmektedir. Diyarbakır’daki tüm tarama hizmetleri ücretsiz olarak sunulmaktadır. Bu nedenle, Diyarbakır’daki tüm vatandaşların düzenli tarama programlarına katılmaları hayati öneme sahiptir.
