Gazi Caddesi, Diyarbakır’ın Sur ilçesinde, tarihi surların içinde yer alır. Cadde, Ulu Camii, Hasan Paşa Hanı ve Dört Ayaklı Minare gibi önemli yapılarla çevrilidir. Şehrin kültürel ve ticari merkezlerinden biri olan Gazi Caddesi, Sur içi bölgesinin ana arterlerinden biridir.
Gazi Caddesi, Diyarbakır'a dışarıdan gelen yerli ve yabancı turistlerin en uğrak mekanlarından biridir. Etrafında bulunan tarihi mekanlardan dolayı, her turistin mutlaka geçtiği cadde Mardin Kapı'dan Dağkapı Meydanına kadar uzanıyor.
Gazi Caddesi'nin etrafında, yürüme mesafesinde bulunan gezilecek yerlerden birkaç tanesini sizler için sıraladık,
Tarihi Camiler
- Ulu Camii (Cami-i Kebir): Anadolu’nun en eski ve önemli camilerinden olan Ulu Camii (Cami-i Kebir), Gazi Caddesi’ne yürüme mesafesinde.
- Şeyh Matar Camii (Dört Ayaklı Minare): Eşi benzeri olmayan dört sütunlu minaresiyle ünlü Şeyh Matar Camii, yaklaşık 7-8 dakika yürüme mesafesinde.
- Hz. Süleyman Camii ve 27 Sahabe Türbesi: Diyarbakır’ın fethi sırasında şehit düşen 27 sahabe burada yatıyor. Gazi Caddesi’ne 10 dakika uzaklıkta.
- Fatih Paşa Camii (Kurşunlu Camii): Osmanlı’nın şehirde inşa ettiği ilk cami. Gazi Caddesi’ne oldukça yakındır.
- Melik Ahmet Camii: Osmanlı dönemi eseri. Melik Ahmet Caddesi üzerinde. Gazi Caddesi'ne yürüme mesafesinde.
Tarihi Mekanlar ve Yapılar
- Diyarbakır Surları: Gazi Caddesi’nin çevresini kuşatan tarihi surlar, UNESCO Dünya Mirası listesinde. Milattan önceye uzanan geçmişiyle dünyanın en sağlam şehir surlarından.
- Dağ Kapı (Harput Kapı): Gazi Caddesi'nin kuzey ucunda yer alır. Diyarbakır surlarının dört ana kapısından biri. Diyarbakır'da dönemin Valisi Faiz Ergun'un talimatıyla 1930 yılında 'Sur içine hava girmiyor, bulaşıcı hastalıklar yaygınlaşıyor, hava sirkülasyonu olsun' diye top atışlarıyla yıkıldı.
- Dört Ayaklı Minare: Hem cami hem de mimari şaheser. Ziyaretçilerin uğrak noktasıdır.
- Hasan Paşa Hanı: Osmanlı dönemi han mimarisinin önemli bir örneği. Gazi Caddesi'nin hemen üzerinde veya çok yakınında bulunur. Günümüzde kafe ve turistik merkez olarak da işlev görüyor.
- Sülüklü Han: 17. yüzyıldan kalma tarihi han. Şimdi turistik kafe ve el işi ürünlerin sergilendiği yer haline gelmiştir.
- Diyarbakır Müzesi: Diyarbakır Müzesi, ilginç arkeolojik eserleri ve zengin koleksiyonları ile dikkat çeker. Tarihi surlar çevresinde yer alan müze, özellikle bölgenin Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait eserlerine ev sahipliği yapmaktadır.,
- Saray Kapı: Saray Kapı, Diyarbakır'ın tarihi Sur içi bölgelerinden birinin giriş kapısıdır. Kapı, Osmanlı dönemi ve daha önceki dönemlere ait mimari özelliklere sahip olup, şehir surlarının önemli kapılarından biridir.
- Meryem Ana Kilisesi: Meryem Ana Kilisesi (veya Surp Giragos Kilisesi), Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesi içinde yer alan, Ermeni Ortodoks cemaatinin önemli ibadet yerlerinden biridir. Meryem Ana Kilisesi hem dini hem de mimari açıdan oldukça değerli bir yapıdır. Kilise, Ermeni mimarisi ile inşa edilmiş olup hem yerli halk hem de turistler tarafından ilgiyle ziyaret edilmektedir.
- Mardin Kapı: Mardin Kapı, Diyarbakır surlarının güneydoğusunda yer alan bir kapıdır ve adını yakınlardaki Mardin şehrinden alır. Eski şehir surlarının giriş noktalarından biri olan bu kapı, Diyarbakır’ın tarihî zenginliğini yansıtan önemli yapılardandır.
