Diyarbakır’da “Beyaz Altın”ın serüveni: Pamuğun hikayesi
Bereketli topraklarımızın “Beyaz Altın”ı pamuğun yolculuğunu keşfetmek isteyen DÜBAK (Dicle Üniversitesi Bitki Araştırma ve Koruma Kulübü) öğrencileri, Bismil ilçesindeki tarlalarda incelemelerde bulundu. 2025 yılında Diyarbakır genelinde 772 bin dönüm pamuk ekimi yapılırken, bunun 402 bin dönümü Bismil’de gerçekleşti. Türkiye’de Şanlıurfa en fazla pamuk ekimi yapılan il olurken, Diyarbakır ikinci sırada yer aldı.
Pamuk hasadı yerinde gözlemlendi
Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cumali Özaslan önderliğinde öğrenciler, pamuğun tarladan toplanması ve işlenmesi süreçlerini yakından inceledi. Dicle Üniversitesi öğrencileri, pamuk yolculuğunu tarladan başlayarak gözlemleme fırsatı buldu.
Pamuk yolculuğu: Topraktan dolaba
Günlük yaşamda sıkça kullandığımız giysi, yastık, nevresim ve kitap ciltleri pamuğun uzun yolculuğunun ürünüdür. Topraktan çıkan pamuk, tarlalardan fabrikalara, oradan da dolaplara uzanan bir serüvenin başrol kahramanıdır. Ancak bu yıl pamuk üreticisini üzdü; dönümü maliyeti 15.000 TL olan pamuk için devlet destekleri dahil sadece 595 TL destek sağlanıyor.
Koza zamanı: Beyaz örtüye dönüşür
Pamuk serüvenine tohumla başlar. Tohum filizlenir, büyür, olgunlaşır ve çiçek açar. Çiçekler döküldükten sonra beyaz pamuk kozaları oluşur. Başlangıçta yeşil olan bu kozalar, olgunlaştıkça içindeki pamuk liflerini ortaya çıkarır. Eylül sonlarına gelindiğinde tarlalar beyaz bir örtüyle kaplanır; işte hasat zamanı gelmiş demektir. Bazı çiftçilerin yaprak dökücü ilaç uygulamaması ise pamuğun kalitesini olumsuz etkileyebiliyor.
Çiftçiden fabrikaya: Zorlu hasat süreci
Pamuğun toplanması uzun ve emek isteyen bir süreçtir. Geçmişte tamamen insan gücüyle yapılan hasat, günümüzde büyük makinelerle gerçekleştiriliyor. Toplanan pamuklar çırçır fabrikalarına taşınır; burada çekirdeklerinden ve yabancı maddelerden ayrılır. Pamuk lifleri balyalar halinde sıkıştırılarak iplik fabrikalarına gönderilir. Çiğitler ise yağ fabrikalarına gider; buradan %12 yağ, %68 hayvan yemi ve geri kalan kısmı sanayi hammaddesi olarak kullanılır.
Gelecek planları
Önümüzdeki günlerde Tarım ve Orman Bakanlığı, pamuğun durumu ve çiftçilerin yaşadığı zararları değerlendirmek üzere bir toplantı gerçekleştirecek. İl müdürleri, bölgelerindeki pamuk üretimi ve sorunlarla ilgili bilgi sunacak.
