Tatlı İsteğinin Bilimsel Nedeni: “Algılanan Mahrumiyet”
"Very Well Health" sitesine göre, belirli bir diyet uygulamak ya da şeker tüketimini azaltmak, vücutta “algılanan mahrumiyet” adı verilen bir duruma yol açabiliyor. Bu durum, beynin bir şeye ihtiyaç duymasa bile ondan yoksun kaldığını hissetmesiyle ortaya çıkıyor. Sonuç olarak kişi, özellikle o gıdayı arzulamaya başlıyor.
Teksas Üniversitesi Beslenme Bilimleri Bölümü’nden Prof. Ann Van Beber, bu güçlü yeme arzusunun öğrenilmiş bir tepki olduğunu belirtiyor.
Reklamlar ve sosyal medya
Reklamlar ve sosyal medya platformlarındaki paylaşımlar, yeme isteğini artıran başlıca dışsal etkenler arasında yer alıyor.
Van Beber’e göre, bu uyaranlar fizyolojik tepkileri harekete geçiriyor; örneğin artan tükürük üretimi, kalp atışlarının hızlanması, sindirim enzimleri ve hormonlarının salgılanması gibi etkiler görülebiliyor.
Beyindeki ödül devrelerinin uyarılması
Şeker tüketimi, beynin ödül devrelerini harekete geçirir ve mutluluk hormonları olan dopaminin (ve dolaylı olarak testosteronun) salgılanmasını artırır.
Bu bağlamda duygusal yeme alışkanlığı yaygınlaşmıştır. Birçok araştırma, kötü ruh halinin bireyleri karbonhidrat ve yağ bakımından zengin yiyeceklere yönelttiğini; çünkü bu gıdaların mutluluk hissi veren kimyasalların salgılanmasını tetiklediğini ortaya koymuştur.
Ancak uzun vadede aşırı şeker tüketiminin, vücuttaki dopamin seviyelerini olumsuz etkilediği kanıtlanmıştır.
Kan şekerindeki dengesizlik
Dengesiz bir öğün tüketildiğinde kandaki şeker seviyesi hızla yükselir, ardından kısa sürede düşer. Bu dalgalanma, tatlı yeme isteğini tetikler.
Uzmanlar, protein, lif ve sağlıklı yağlar içeren dengeli öğünler tüketmenin bu döngüyü dengeleyebileceğini belirtiyor.
Tat tomurcukları
Belirli bir tat veya yiyecekten yeterince alındığında tat tomurcukları yeni bir tat denemek isteyebilir. Bu genellikle tatlı bir lezzet olur.
Van Beber, bu isteğin üstesinden gelmek için aynı öğünde tatlı, ekşi, acı ve tuzlu tatları birleştirmenin faydalı olabileceğini söylüyor.