Diyarbakır’da Dicle Nehri üzerinde yer alan ve 1065 yılında Mervaniler döneminde mimar Übeyd oğlu Yusuf tarafından inşa edilen On Gözlü Köprü, kentin tarihi ve doğal peyzajının önemli unsurlarından biri olarak günümüze ulaşmıştır. Google Earth görüntüleri, köprü ve çevresinde son yıllarda meydana gelen çevresel değişimleri ortaya koymaktadır.
Yapılaşmanın zaman içinde artışı
2014 yılına ait uydu verilerinde köprü çevresinde herhangi bir yapılaşma görülmezken, 2016 yılından itibaren bölgedeki fiziki değişimin hızlandığı dikkat çekmektedir. Görüntüler, köprünün her iki yakasında yeni yapıların ve beton duvarların zamanla görünür hâle geldiğini göstermektedir.
Doğal yaşam üzerindeki etkiler
Dicle Nehri Vadisi ve Hevsel Bahçeleri’nde yapılan bilimsel araştırmalar, bölgede yaklaşık 607 bitki ve 635 civarında hayvan türünün yaşadığını ortaya koymaktadır. Bu çeşitlilik içinde kuşlar, memeliler ve çeşitli omurgasızlar önemli bir yer tutmaktadır. Uzman raporlarına göre, bölgedeki doğal yaşam alanlarında meydana gelen fiziksel değişiklikler bazı türler için risk oluşturabilmektedir. Özellikle nehir yatağına yakın alanlarda görülen moloz birikimleri ve yeni yapılaşmaların, bölgedeki ekosistemi etkileyebildiği değerlendirilmektedir.
Yoğun kullanımın yol açtığı değişimler
Bölgedeki işletme faaliyetlerinin artmasıyla birlikte insan hareketliliğinin ve buna bağlı gürültü seviyelerinin yükseldiği ifade edilmektedir. Uzmanlar, özellikle köprü çevresinde yapılan etkinliklerin ve yüksek sesli uygulamaların, bölgede gözlemlenen bazı kuş türlerinin davranışlarını etkileyebileceğine dikkat çekmektedir.
Uydu görüntülerine yansıyan dönüşüm
Zaman içinde artış gösteren yapılaşma ve kullanım yoğunluğunun, Google Earth görüntülerine de belirgin biçimde yansıdığı görülmektedir. Bölgedeki değişim, hem doğal peyzajın hem de habitatın dönüşümünü gözler önüne sermektedir.