Mükemmeliyetçi kişi, kendi zihninde yarattığı ‘kusursuzluk ideali’ ile mücadele eder ve hata yapma korkusu, eleştirilme kaygısı gibi özellikler nedeniyle sürekli daha fazlasını ister ancak ulaştığı hiçbir sonuç onu tatmin etmez.
Erteleme ile doğrudan ilişki
Erteleme (prokrastinasyon), yapılması gereken bir işi bilinçli olarak geciktirme davranışıdır ve genellikle mükemmeliyetçilikten kaynaklanır. Demir, “İşin büyüklüğü veya mükemmel olma zorunluluğu o kadar ağırdır ki, başlamak tehditkâr gelir” dedi. Özellikle tez yazımı, sınav hazırlığı, sunum veya rapor gibi sonucun dışarıdan değerlendirileceği durumlarda erteleme sıkça görülür.
Hata yapmaktan korkmak başlangıcı geciktiriyor
“Uyumsuz mükemmeliyetçilik” türünde kişi, hata yapmaktan öylesine korkar ki, işi başlamadan erteler. Demir, “Başlamazsam başarısız da olmam düşüncesi kısa vadede kaygıyı azaltır, ama uzun vadede stres, zaman baskısı ve özgüven kaybına yol açar” ifadelerini kullandı.
Farkındalık ve küçük adımlar çözüm sunuyor
Mükemmeliyetçi düşünceleri fark etmenin ertelemeyle başa çıkmada ilk adım olduğunu vurgulayan Demir, çözüm yollarını şöyle sıraladı:
-
Kusursuzluk yerine “yeterince iyi”yi kabul etmek
-
Görevleri parçalara ayırarak küçük adımlara odaklanmak
-
Belirli bir sürede tamamlamak için hedef belirlemek
-
Hata yapmayı öğrenme sürecinin bir parçası olarak görmek
-
Yoğun kaygı, tükenmişlik veya depresyon durumunda klinik psikolog desteği almak
Yaşamın özü ilerlemek
Demir, mükemmeliyetçiliğin çoğu zaman bir “altın kafes” olduğunu belirterek, ertelemenin geçici bir kaçış yolu olduğunu söyledi. Yaşamın özünün kusursuzluk değil, “tamamlanmamış ama ilerleyen bir süreç” olduğunu vurguladı. Kendi kusurlarımızla barıştığımızda, ertelemek yerine adım atabilir, üretkenliğimizi ve yaşam doyumumuzu artırabiliriz.