İslam dini hem ahiret hem de dünya işlerini düzenler. Bunun sonucu olarak en başta peygamberler olmak üzere tüm Müslümanlar çağdaşları oldukları dönemin gelişmelerinden uzak kalmamışlardır.
Örneğin bazı peygamberlerin ilgilendikleri işler şu şekildedir:
● Hz. Adem: İlk ziraat mühendisi ve çiftçi
● Hz. İdris: Terzi
● Hz. Nuh: Marangoz (denizci ve gemici)
● Hz. Davut: Demir ustası
● Hz. Muhammed (SAV): Çobanlık ve ticaret; ayrıca peygamberlikten sonra devlet başkanlığı, ordu komutanlığı, hakimlik, öğretmenlik gibi görevlerde bulundu. En büyük mucizesi olan Kur'an-ı Kerim ise bilim, edebiyat, tarih alanlarında benzersiz bir kaynaktır.
Peygamberler bu meslekleri yapmakla birlikte bazı alanlarda mucit ve öncü olmuşlardır. Peygamberler sadece tek bir işle ilgilenmemiş ancak her dönemin ön plana çıkan bir alanında mutlaka ortaya ürün koymuşlardır.
Buradaki kilit nokta, peygamberlerin sadece 'bir meslek' yapmaları değil, aynı zamanda yaşadıkları çağın en kritik, en etkili ve en 'teknolojik' alanlarına müdahil olmalarıdır. Hz. Nuh'un bir gemi inşa etmesi, o dönemin şartlarında devasa bir mühendislik ve teknoloji meydan okumasıydı. Hz. Davut'un demiri işlemesi, çağının en stratejik savunma sanayii hamlesiydi. Peygamberler bu alanlarda sadece Allah’ın kendilerine verdiği mucizelerle değil kendi çabalarıyla da çalışma yapmışlardır. Örneğin Hz. Nuh’un gemisi gökten inmemiş, inşa edilmiştir. Onlar, dönemin enstrümanlarına kayıtsız kalmadılar. Peki, bizim çağımızın 'gemisi' nedir? Bizim çağımızın 'demiri' nedir?
Bu sorunun cevabını bulmak için günümüz insanını en çok etkileyen, insanlığa yön veren araçları tanımamız gerekir. Ekonomi, siyaset, kültür, savunma gibi önemli alanlarda insanları en çok etkileyen enstrüman nedir? "Büyük" denilen ülkeler ve şirketler nasıl "büyük" oldular? En çok neye yatırım yapıyorlar? Herkesin aklına doğru cevabın geldiğini biliyorum ama yine de gelin bunu verilerle teyit edelim.
Ekonomik Alanda
ABD ve Çin dışındaki en büyük ekonomiye sahip ülkelerin 1 yılda ürettiği ekonomi ile en değerli şirketlerin değerleri aşağıdaki gibidir:
En büyük 5 Şirket (Piyasa Değeri Toplamı):
- Değer: $18,60 Trilyon USD
- Şirketler: NVIDIA, Apple, Microsoft, Google ve Amazon
- Değer: $17,32 Trilyon USD
- Ülkeler: Almanya, Japonya, Hindistan, B. Krallık ve Fransa
Yani Amerika ve Çin dışındaki en büyük ekonomiye sahip 5 devletin 1 yılda ürettiği toplam ekonomik büyüklük, dünyanın en büyük 5 şirketinin toplam büyüklüğünden daha küçük. Özellikle son dönemdeki yapay zeka yarışıyla birlikte bu listenin başına tırmanan NVIDIA, Amerika ve Çin’den küçük olmakla birlikte, Almanya'nın 1 yıllık GSYİH'sine eşit bir piyasa değerine ulaşmıştır. Bu güç, onu Japonya, Hindistan ve Fransa gibi dev ekonomilerin her birinden daha değerli kılmakta ve tek bir şirketin ne denli büyük bir ekonomik aktör olabileceğini göstermektedir. Peki bu tabloda dikkatinizi çeken bir ayrıntı oldu mu? Dünyanın en büyük 5 şirketinin tümü teknoloji şirketidir. Hatta içimizde bu şirketlerin müşterisi olmayan neredeyse yok. Bir şekilde hayatımızın içine en kritik alanlarda girmiş durumdalar.
Askeri Alanda Durum Nasıl?
Global Firepower kriterlerine göre ABD ordusu en güçlü ordu olarak gösterilirken Hindistan 4. Sırada yer alıyor. Bu iki ülkenin en temel güç unsurları aşağıdaki gibidir:
ABD:
- Toplam Askerî Personel (tahmini): 2.127.500
- Toplam Hava Aracı: 13.043
- Toplam Tank: 4.640
Hindistan:
- Toplam Askerî Personel (tahmini): 5.137.550
- Toplam Hava Aracı: 2.229
- Toplam Tank: 4.201
Bu verilere bakınca ilk akla gelecek yorum şudur: Askeri güç asker sayısıyla değil tank, uçak gibi teknolojik araçlarla ölçülür. 5 milyon askeri olan Hindistan, 2 milyon askeri olan ABD’nin neredeyse yarısı kadar güçlü kabul ediliyor. Bu durumun temel sebebi tank, uçak gibi teknolojik araçların ABD’de daha fazla ve etkili olmasıdır.
Peki Kültürel Açıdan Durum Nedir?
Şu anda dünyada insanların kültürlerini ve yaşantılarını etkileyen araçlar nelerdir? Netflix, Youtube, Tiktok, İnstagram, X gibi araçlardan daha fazla kültürel etkiye maruz kaldığımız bir araç bilen var mı? Hollywood bile bunların yanında eski bir araç olarak yerini kaybediyor.
Mayıs 2025'te Ulaştırma Bakanı Uraloğlu'nun verdiği bilgiye göre Türkiye'de günlük ortalama sosyal medya kullanım süresi 2 saat 43 dakikadır.
Birisi size Türkiye'deki insanlara günlük 3 saat içerik gösterme gücünü verseydi neler yapabilirdiniz? İnsanları nasıl dönüştürürdünüz? Toplumumuzun kendi değerlerinden uzaklaşması olgusuna bakınca mevcut sosyal medya platformlarının bu soruya cevabını gerçek hayatta görebiliyoruz maalesef.
Bu verileri daha fazla arttırabiliriz. Ancak yeterli olduğunu düşünüyorum. Çıkan sonuç itibariyle bugünkü insanların hayatını en çok etkileyen aracın teknoloji olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Elbette ki teknolojinin arkasında bilim denilen paradigmanın varlığı yatıyor. Bilim konusunu ele alacağımız yazılarda bu konuyu da tartışacağız.
Peki müslümanların teknoloji alanında yapması gerekenler nelerdir? Bu tablo bize neyi anlatıyor? Müslümanlar olarak yaşadığımız zorluklarla teknolojinin ilişkisi nedir?
Bu soruların cevaplarını önümüzdeki haftalarda bu köşede bulabilirsiniz. Kalın sağlıcakla.