19. yüzyılın en büyük deniz felaketlerinden biri olan batık, modern sualtı robotlarıyla yapılan operasyonlara rağmen büyük kısmına ulaşılamayan dev altın yükü nedeniyle hâlâ gizemini koruyor. Uzmanlar, geminin içinde bugün bile milyonlarca dolar değerinde altın bulunabileceğini belirtiyor.
Batık ilk ne zaman bulundu?
SS Central America’nın enkazı, tarihsel kayıtlara göre 1988 yılında Güney Carolina açıklarında 2.200 metre derinlikte tespit edildi. Ardından 1988–1991 yılları arasında yürütülen ilk büyük kurtarma operasyonlarında gemiden çıkarılan altın külçeleri, paralar ve değerli eşyalar dünya kamuoyunda büyük yankı uyandırdı.
Yaklaşık 25 yıl sonra, 2014 yılında başlatılan yeni bir derin deniz operasyonunda da ek altınlar çıkarıldı. Ancak geminin 1857’de taşıdığı ve “onlarca ton” olduğu belirtilen altın yükünün yalnızca küçük bir kısmına ulaşılabildi.
Altın kime ait? Yıllarca süren davalar
Batıktan çıkarılan altınlar ABD denizcilik mahkemeleri ile Güney Carolina Eyaleti arasında kapsamlı yetki tartışmalarına yol açtı. Mahkemeler, altınların kurtarma şirketleri, yatırımcılar ve hak talep eden taraflar arasında belirlenen oranlarda paylaştırılmasına hükmetti. Güney Carolina ise batığın kültürel miras statüsünü koruma hakkını elinde bulunduruyor.
Altın Gemisi hakkında bilinenler
-
Derinlik: 2.200 metre
-
Konum: Güney Carolina açıkları
-
Keşif yılı: 1988
-
Kurtarma operasyonları: 1988–1991 ve 2014
-
Taşınan altın: 1857’de onlarca ton
-
Kurtarılan altın: Sadece küçük bir bölümü
Hâlâ tonlarca altın olabilir
Denizcilik tarihçileri, geminin gövdesinin önemli bir kısmına hâlâ erişilemediğini ve iç bölmelerde milyonlarca dolar değerinde altın bulunabileceğini ifade ediyor. Ancak suyun 2.200 metre derinliğinde çalışmanın son derece zor ve maliyetli olması, ayrıca devam eden hukuki süreçler, yeni bir kurtarma operasyonunun kısa vadede gerçekleşmesini neredeyse imkânsız kılıyor.
SS Central America, sualtı arkeolojisinin ve derin deniz madenciliği teknolojilerinin en dikkat çekici örneklerinden biri olarak hâlâ dünyanın en değerli batıkları arasında yer alıyor.